Kalp Damar İncelmesi (Koroner Arter Hastalığı) ve Tedavi Yöntemleri
Kalp damar incelmesi, tıbbi adıyla "koroner arter hastalığı", kalbi besleyen atardamarların (koroner arterler) daralması veya tıkanması durumudur. Bu durum, genellikle ateroskleroz (damar sertliği) sonucu damar iç duvarında kolesterol, yağ ve diğer maddelerin birikmesiyle oluşan plaklar nedeniyle gelişir. Daralan damarlar, kalp kasına yeterli oksijen ve besin taşıyamaz, bu da göğüs ağrısı (anjina) veya kalp krizi gibi ciddi sorunlara yol açabilir. "Ameliyat" terimi bu bağlamda genellikle iki ana cerrahi işlemi ifade eder: Anjiyoplasti ve Stent Yerleştirme (minimal invaziv bir işlem) ve Koroner Arter Bypass Greft Cerrahisi (açık kalp ameliyatı). Aşağıda bu işlemlerin nasıl yapıldığı detaylıca açıklanmıştır.
1. Anjiyoplasti ve Stent Yerleştirme (Perkütan Koroner Girişim - PKG)
Bu işlem, genellikle ameliyatsız veya minimal invaziv olarak kabul edilir ve hastanın genel durumuna, damar tıkanıklığının yeri ve şiddetine bağlı olarak tercih edilir. Genel anestezi gerektirmez, hasta uyanıktır veya hafif sedasyon altındadır.
- Hazırlık Aşaması: Hasta ameliyathane veya anjiyografi ünitesine alınır. Kasıktaki femoral arter veya bilek/koldaki radial arter gibi bir atardamar bölgesi lokal anestezi ile uyuşturulur.
- Kılavuz Tel ve Kateter Yerleştirme: Uyuşturulan bölgeden bir iğne ile artere girilir. İnce, esnek bir kılavuz tel damar içinden ilerletilerek kalbe ve tıkalı koroner damara kadar götürülür. Daha sonra bu telin üzerinden, içi boş bir tüp olan "kateter" damara yerleştirilir.
- Anjiyografi ve Tanı: Kateterin ucundan damar içine kontrast (boya) madde enjekte edilerek röntgen (floroskopi) altında damarların görüntüsü alınır. Bu sayede tıkanıklığın kesin yeri ve derecesi belirlenir.
- Balon Anjiyoplasti: Tıkalı bölgeye özel bir balon kateteri gönderilir. Balon, tıkanıklık noktasında şişirilerek damarı genişletir ve plağı damar duvarına doğru iter. Bu işlem sırasında geçici bir göğüs ağrısı hissedilebilir.
- Stent Yerleştirme: Balonla genişletilen damarın tekrar daralmasını (restenoz) önlemek için, genellikle balonun üzerine yerleştirilmiş olan "stent" (kafes şeklinde metal bir tüp) aynı bölgede bırakılır. Stent, balon şişirildiğinde açılarak damar duvarına yerleşir ve damarı açık tutan bir iskele görevi görür. İlaç kaplı stentler, dokunun aşırı büyümesini engelleyerek tekrar daralma riskini azaltır.
- İşlem Sonrası: Kateter ve kılavuz tel çıkarılır. Girişim yapılan arter bölgesi, kanamayı durdurmak için bir süre baskı uygulanarak veya bir kapatma cihazı kullanılarak kapatılır. Hasta birkaç saat veya bir gece hastanede gözlem altında tutulur.
2. Koroner Arter Bypass Greft Cerrahisi (CABG - Açık Kalp Ameliyatı)
Bu yöntem, çok damarlı veya karmaşık tıkanıklıklarda, özellikle ana koroner arterlerde ciddi hastalık olduğunda veya anjiyoplastinin uygun olmadığı durumlarda tercih edilir. Klasik bir açık kalp ameliyatıdır ve genel anestezi altında yapılır.
- Hazırlık Aşaması: Hasta genel anestezi altında uyutulur. Ameliyat ekibi (kalp cerrahı, asistanlar, perfüzyonist, anesteziyolog ve hemşireler) hazır bulunur. Hastanın göğüs kafesi orta hattında kesi yapılarak açılır (sternotomi).
- Kalp-Akciğer Makinesine Bağlanma: Ameliyat sırasında kalp durdurulacağı için, hastanın dolaşım ve solunum fonksiyonlarını geçici olarak üstlenmek üzere bir "kalp-akciğer makinesi"ne (ekstrakorporeal dolaşım) bağlanır. Bu makine, kanı vücuttan alır, oksijenlendirir ve tekrar vücuda pompalar.
- Greft (Bypass Damarı) Alınması: Aynı ameliyat sırasında, vücudun başka bir bölgesinden bypass yapmak için sağlam bir damar (greft) alınır. En yaygın kullanılan greftler:
- Göğüs kafesi ön duvarındaki iç meme arteri (mammarian arter).
- Bacaktaki safen veni.
- Koldaki radial arter.
- Bypass Yapılması: Kalp durdurulduktan sonra, kalp cerrahı tıkalı koroner arterin hemen öncesine ve sonrasına küçük kesiler yapar. Alınan greft damarın bir ucu aort köküne (büyük atardamar), diğer ucu ise tıkalı bölgenin ilerisine, sağlıklı damar bölgesine dikilerek dikilir. Bu, kanın tıkalı bölgeyi atlayarak greft üzerinden akmasını sağlar. Birden fazla tıkalı damar varsa, aynı işlem tekrarlanarak çoklu bypass yapılır (örneğin, 2'li, 3'lü, 4'lü bypass).
- Kalbin Yeniden Çalıştırılması ve Ameliyatın Bitirilmesi: Bypass işlemi tamamlandıktan sonra, kalp hafif bir elektrik şoku verilerek veya kendiliğinden yeniden çalışmaya başlatılır. Kalp-Akciğer makinesinden hasta yavaşça ayrılır. Göğüs kemiği tel veya özel tellerle kapatılır ve cilt dikilir.
- İyileşme Süreci: Hasta yoğun bakım ünitesinde birkaç gün takip edilir. Toplam hastanede kalış süresi genellikle bir hafta ile 10 gün arasındadır. Tam iyileşme ve normal aktivitelere dönüş birkaç ay sürebilir.
Hangi Yöntem Seçilir?
Hangi tedavinin uygulanacağına, bir kardiyolog ve kalp cerrahından oluşan "Kalp Ekibi" karar verir. Bu karar; hastanın yaşı, genel sağlık durumu, tıkanıklığın yeri, sayısı, şiddeti ve hastanın tercihi gibi birçok faktöre bağlıdır. Her iki yöntemin de kendine özgü avantajları ve riskleri bulunmaktadır.
Önemli Not: Bu metin sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir kardiyolog veya kalp cerrahına başvurmanız gerekmektedir. |
.webp "Kalp Ağrısı Belirtileri ve Tedavisi")
.webp "Bebeklerde Kalp Deliği Belirtileri ve Tedavisi")
