Kalp Nedir?Kalp, göğüsün ortasında bulunan, kaslı bir organdır. Yaygın yanlış algının aksine, göğsün sol tarafında değil, göğsün orta çizgisi üzerinde, biraz sola kaymış bir şekilde yer almaktadır. Ağırlığı erkeklerde yaklaşık üç yüz kırk gramken, kadınlarda biraz daha az olduğu tahmin edilmektedir. Kalbin sağ kenarı, göğüs kemiğinin sağ tarafının arkasına rastlar; kemiğin soluna doğru, ucu sol memenin hemen alt tarafına rastlayan bir üçgen biçiminde uzanır. Kalp atışlarının dışarıdan da duyulduğu bu uç kısma tıp dilinde apeks veya tepe denir. Kalbin GörevleriKalbin temel görevi, iki ayrı dolaşım sistemine kan pompalamak ve bu akışı düzenlemektir. Kalp, kanı ilk olarak bedenin başlıca atardamarı olan aortaya, oradan da diğer atardamarlara pompalayarak bu görevi yerine getirir.
Kan dolaşımının akciğerlere gidip dönmesine küçük dolaşım veya pulmoner dolaşım, bedene dağılmasına ise büyük dolaşım veya sistemik dolaşım denir. Kanı kalpten organlara atardamarlar götürürken, toplardamarlar geri getirir. Kalbin YapısıKalbin kanı gönderme işlevi dört ayrı bölümden meydana gelir. Bu kısımlar, sıkıştıkları vakit kanı ileri gönderen kaslardan oluşmuş odacıklardır. Her odacığın çevresindeki kas yoğunluğu, bölümün görevine göre değişmektedir. Kasın en yoğun olduğu kısım, pompalama işlevinin büyük bir kısmını üstlenen sol karıncık duvarıdır. Toplardamarlardan gelen kan, kalbin iki kısmındaki ince çeperli kulakçıklara dolar. Bu kulakçıklar, kanı aradaki kapakçıklardan geçirerek daha kalın kas yapısına sahip karıncıklara, karıncıklar da atardamara gönderir. Kulakçıklar karıncıkların üst tarafında, arka kısmında yer alır ve iki kulakçık ile karıncık arasında, karıncıklar arasında ve kulakçıklar arasında bölmeler bulunur. Kalbin ÇalışmasıAkciğerlerde oksijen alan kan, akciğer toplar damarlarından akarak kalbin sol karıncığına ulaşır. Sol kulakçık açılıp kapanarak kanın mitral kapaktan geçip sol karıncığa akmasını sağlar. Sol karıncık kasılmaya başladığında mitral kapak kapanır ve kan, aort kapağından geçerek aorta gider ve bedene dağılarak dokulara oksijen taşır. Oksijenini bırakan kan, gövdeden alt ana toplardamar, baştan ise üst ana toplardamar adındaki büyük toplardamarlar ile kalbe döner ve sağ kulakçığa gönderilir. Kulakçık kasıldığında triküspid kapaktan sağ karıncığa geçer. Sağ karıncığın kasılması, kanı damar ağzındaki kapaktan ileriye doğru ileterek akciğer atardamarlarıyla akciğere ulaştırır. Tekrar oksijenlenen kan, akciğer toplar damarlarına geçerek kalbe gelir (önce sol kulakçığa, oradan sol karıncığa) ve çevrim yeniden başlar. KapaklarAkciğer atardamarı girişi ve aort kapağının yapıları birbirine benzemektedir. Bu kapakları oluşturan üç ince zar, kanın gidiş yönünden açılır ve başlangıçtaki durumuna dönerek kanın geriye doğru akmasını engeller. Mitral kapak ile triküspid kapak ise daha karmaşıktır. Mitral kapak iki, triküspid kapak ise üç parçadan oluşur. Kapak parçalarından karıncığın etrafındaki kaslara giden lifler, chordae tendineae olarak adlandırılır. Karıncığın her kasılmasında bu lifler gerilerek kapakların kapanmasını sağlar ve kanın kulakçığa geri akmasını engeller. Zamanlama SistemiKalbin her atışında iki kulakçık birden kasılarak karıncıklara kan gönderir. Bu kasılma dizisini, karmaşık bir elektriksel zamanlama sistemi düzenler. Kalbin çalışmasını denetleyen ana merkez, sağ kulakçığın üstünde bulunan ve sinoatrial düğüm adı verilen odacıktır. Buradan yayılan elektriksel uyarılar, kulakçıklara iletildiğinde onların kasılmasına neden olur. |
Kalbin aslında göğsün ortasında ve biraz sola kaymış şekilde yer aldığını bilmiyordum, bu konuda başka yaygın yanlış algılar var mı?
Cevap yazTalaykut, merhaba! Evet, kalbin yerleşimi hakkında yaygın bazı yanlış algılar mevcut. Birçoğumuz kalbin tamamen sol tarafta olduğunu düşünürüz, oysa dediğiniz gibi, kalp göğsün ortasında ve biraz sola kaymış durumda. Bir diğer yaygın yanılgı ise kalbin boyutu ile ilgilidir; çoğu insan kalbinin yumruğu kadar olduğunu düşünür, ancak bu oran kişiden kişiye değişebilir. Ayrıca, kalbin sadece duygularla ilgili olduğu düşünülür, halbuki kalp, vücut için hayati öneme sahip bir pompa organıdır ve duygularla doğrudan bir bağlantısı yoktur. Bu tür yanlış algılar oldukça yaygındır.