Kalp zarında iltihap nasıl oluşur ve belirtileri nelerdir?

Kalp zarı (perikard), kalbi çevreleyen ve koruyan iki katmanlı bir zardır. Bu zarın iltihaplanması durumu "perikardit" olarak adlandırılır. Perikardit, genellikle altta yatan bir sağlık sorununun sonucu olarak ortaya çıkar. İltihabın oluşum mekanizması şu şekildedir:

• Enfeksiyonlar: Viral (örn. grip, COVID-19), bakteriyel (örn. tüberküloz) veya mantar enfeksiyonları perikard dokusunu tahriş ederek iltihaba yol açabilir.
• Otoimmün Hastalıklar: Romatoid artrit, lupus gibi bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırdığı durumlarda perikard etkilenebilir.
• Kalp Krizi Sonrası: Kalp krizi geçiren bazı hastalarda, ölü kalp dokusuna bağlı iltihabi yanıt gelişebilir (Dressler sendromu).
• Travma veya Cerrahi: Göğüs bölgesine alınan darbeler veya kalp ameliyatları sonrası perikard iltihaplanabilir.
• Kanser: Akciğer, meme kanseri gibi tümörlerin perikarda yayılması iltihaba neden olabilir.
• Böbrek Yetmezliği: Üremi (kanda atık birikimi) perikard tahrişine yol açabilir.
• İlaç Yan Etkileri: Bazı ilaçlar (örn. kemoterapi ilaçları) nadiren perikarditi tetikleyebilir.

İltihap geliştiğinde, perikard katmanları arasında sıvı birikimi (perikardiyal efüzyon) ve kalbin hareketini kısıtlayan yapışıklıklar oluşabilir. Bu durum, kalbin pompalama işlevini engelleyerek ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Perikardit belirtileri, iltihabın şiddetine ve altta yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Göğüs Ağrısı: Keskin, batıcı veya baskı tarzında olabilir. Genellikle sırtüstü yatarken, öksürürken veya derin nefes alırken şiddetlenir; oturup öne eğilmekle hafifler.
• Ateş ve Titreme: Enfeksiyon kaynaklı perikarditte yaygındır.
• Nefes Darlığı: Özellikle efüzyon varlığında kalbe baskı nedeniyle ortaya çıkar.
• Çarpıntı: Kalp atışlarının düzensiz veya hızlı hissedilmesi.
• Halsizlik ve Yorgunluk: İltihabi sürecin genel etkilerinden kaynaklanır.
• Kuru Öksürük: Perikardın tahriş olması sonucu gelişebilir.
• Ayaklarda Şişlik: Ciddi vakalarda kalp fonksiyonlarının bozulmasına bağlı olabilir.

Belirtiler ani başlangıçlı (akut) veya uzun süreli (kronik) olabilir. Tanı için fizik muayene, EKG, ekokardiyografi ve kan testleri kullanılır. Erken teşhis ve tedavi, kalıcı hasarı önlemek açısından hayati önem taşır. Şüpheli durumlarda mutlaka bir kardiyoloji uzmanına başvurulmalıdır.