Kalp krizi, kalbin yapısını oluşturan kalp kasının bir alanındaki yetersiz kan akışı nedeniyle oluşan kalıcı hasarları anlatır. Miyokard enfarktüs olarak tanımlanan kalp krizi, kalbe kan akışı sağlayan damarlardaki tıkanıklıktan dolayı, damarların beslediği kalp kasında hücre ölümüne sebep olur. Bu hastaların acilen sağlık kuruluşuna ulaştırılması gerekir.
Yetişkin kişilerdeki ani ölümlerdeki her 5 kişinin ölüm nedeni kalp krizidir.
Kalp krizi geçirme olasılığı koroner arter damarlardaki pıhtılar nedeniyle yükselir. Koroner arterlerde daralma ya da tıkanma olduğunda, pıhtı oluşma riski de artar. Özellikle arterlerdeki plakların çatlaması pıhtı oluşumunu tetikler. Pıhtılar kalp kasına gidecek kan ve oksijene engel olarak, bölgedeki hücrelerin ölmesine neden olur. Kalp kasları bu şekilde hasar gördüğünde, kasılma yeteneğini kaybeder, aynı zamanda diğer bölgelerin de zor duruma düşmesine neden olur. Pıhtı oluşumunu tetikleyen etkenler arasında fazla kilo ve stres altında olma, fibrinojen seviyesinin yükselmesi, C-reaktif protein oranlarının farklılaşması gibi faktörlerde bulunur.
Kalp krizi belirtileri nelerdir?
Kalp krizinin en belirgin belirtisi göğüs kemiği arkasında oluşan ağrıdır. Ancak bu ağrı yaşlı kişilerde ve şeker hastası olanlarda belirgin şekilde olmayabilir. Bu sessiz kalp krizi olarak ele alınmalıdır. Hissedilen ağrı çoğunlukla omuzlara, kollara, enseye, çeneye, dişlere, karın ya da sırtta yayılabilir.
Bazı hastalarda sadece bir bölgede etkili olabilir. Kalp krizi ağrısının etkileri ise;
- Dinlenmeyle, nitrogliserinle geçmeyen, en az 20 dakika kadar sürmüş olan ağrılar
- Künt tarzda, şiddetli bir ağrının olması ya da belirsiz bir ağrının olması ya da keskin özellikte bir ağrının olması
- Göğsün sıkışma hissi, sanki ağırlık varmış gibi hissetmek, baskıcı ağrının olması
- Hastaların tabiriyle göğse sanki bir filin oturması gibi ağrı olması
- Hastanın nedensiz yere soğuk terlemesi, hazımsızlık çekmesi ya da ölüm korkusu hissedilmesi gibi belirtilerde kalp krizine işaret edebilir.
Bu belirtilerin olması halinde hastalarda nefes darlığı ortaya çıkabilir, öksürük, baş dönmesi, sersemleme, bayılma gibi etkilerin yanında, mide bulantısı, kusma, iç sıkıntısı, büyük tuvalete çıkma isteği, sanki kıyamet kopuyormuş gibi hissetmek tarzında belirtiler ya da bunlardan biri görülebilir. Bu durumdaki hastanın gecikmeden bir sağlık kuruluğuna götürülmesi ya da acilen 112 çağırılması gerekir.
Kalp krizi nasıl teşhis edilir?
Hastanın yukarıda sayılan belirtilerinin olması halinde, bilinci yerinde olanlar hemen hastaneye götürülmelidir. Bilinci kaybolmuş hastalarda, hastanın sırt üstü yatırılarak ayakları yükseğe alınmalıdır. Bu kalbe daha fazla kan gitmesini sağlayacaktır. Hemen 112 aranarak, ambulans hizmeti çağırılmalıdır. Hastalar hastaneye gittiklerinde göğüs ağrısı varsa, hemen EKG elektrokardiyogram çekilmeli, kan testleri yapılarak, kan değerleri kontrol edilmelidir. Hastalarda kalp krizinin tanısı için, sayılan belirtilerin ikisi mutlaka olmalıdır. Yapılan testlerle bu tanı konulur.
Kalp krizi tedavisi nasıl yapılır?
Hastalar kriz geçirdiklerinde, hastanede hemen yoğun bakıma alınır. İlk saatler kalp krizinde en fazla ölümlerin göründüğü dönemdir. Bu yüzden öncelikle krizin ilerleyişinin durdurulması, meydana gelecek hasarın azaltılması ve kalbin gereksinimlerinin asgari düzeye çekilmesi hedeflenir. Erken aşamada fark edilen kalp krizleri daha az hasarla atlatılabilir. Bu yüzden kalp krizi geçiren hastaların en kısa sürede hastaneye ulaştırılması, uygulanacak bakımın gerektiği gibi olması, koroner yoğun bakım ünitesine alınması ve hastanın taburcu olduktan sonra da her öneriye uyması gerekir.
Kalp krizinden ya da tekrarından nasıl korunulur?
- Kan basıncının kontrol altında tutulması, kişinin ilaçları varsa bunları düzenli alması
- Kolesterol seviyesinin dengelenmesi amacıyla kullanılan ilaçların düzenli kullanımı
- Sigara içen hastaların bunu bırakması, hatta sigara içilen ortamlara girmemesi gerekir
- Şeker hastaları özellikle kan şekerini kontrol altına almalıdır. Çünkü şeker hastalığı damarların en büyük düşmanıdır.
- Fazla kiloları olan kişiler gerekirse diyetisyen yardımı alarak zayıflamalıdır
- Kalp ve damar sağlığının korunması için, düzenli yürüyüş yapılmalıdır. Ancak temponun fazla yorucu olmaması gerekir
- Kalp krizi sebeplerinden olan stresten uzak kalınmalıdır
- Hastalara kan sulandırıcı olarak aspirin tavsiye edilirse kullanmaları gerekir. Bu ilacın doktor tavsiyesi dışında kullanılmaması gerekir.
Kalp krizi geçirmiş olan kişilerin kalpteki hasara göre, sonrasındaki doktor tavsiyesine uyması oldukça önemlidir. Çünkü kalpte kanlanmanın bozulduğu, hücrelerin öldüğü alanlar yüzünden kalbin diğer bölgelerine daha fazla iş düşer. Bu nedenle kendilerini fazla zorlamamaları, gerekiyorsa kan basıncını düşürecek ve kalbi rahatlatacak olan ilaçların doktor önerisiyle kullanılması tavsiye edilir.
.jpg&description=Kalp Krizi){kind=link}